Christelijke rapmuziek: zegen in een goddeloze cultuur
"Het kan de jongeren op een laagdrempelige manier aansporen tot het heroverwegen van hun levenswandel."
Mijn tienerjaren speelden zich geheel af in de jaren ‘90. Begin januari 1990 werd ik een tiener en op dezelfde datum in het jaar 2000 verliet ik de ingewikkelde leeftijdsgroep. Het was een lastige tijd, omdat ik niet wist hoe ik me staande moest houden in een -toen al relatief snelle- maatschappij waarin weinig ruimte bestond voor bezinning. Zoals zoveel mensen vond ik in de muziek enige houvast. Mijn eerste liefde als jochie van tien was de rockmuziek, maar die werd al snel opzij geduwd door de tijdgeest. R ’n B en rapmuziek eisten een belangrijke plek in mijn jonge leven. Maar het is zelden van positieve invloed geweest.
Negatieve invloed
Halfnaakte vrouwen waren een standaard ingrediënt in iedere videoclip. Dat is in de loop der jaren alleen maar versterkt. De teksten waren al niet veel beter. Vrouwen werden door rappers neergezet als lustobjecten en de jongedames zelf leken dat alleen maar te omarmen als je naar hun zangteksten luisterde. Als jonge kerel denk je al snel dat het op die manier werkt in de wereld. Gelukkig hebben veel jongeren vaders en moeders die de balans kunnen bewaken maar die luxe had ik niet.
Eminem werd, natuurlijk, mijn grote idool. Een witte rapper die eigenlijk betere teksten schreef dan de meeste zwarte rappers (tegenwoordig geven de grote zwarte rappers dat ook toe, dus ik mag het zeggen). Eminem was komisch, schreef niet over de lichamen van vrouwen dus het was ook nog eens verfrissend om zijn Cd’s te luisteren. Toch was hij geen positieve invloed op me. Ja, ik genoot van zijn lyrische vermogens en dat motiveerde me om zelf te gaan schrijven. Maar de inhoud van zijn teksten bleek achteraf gezien troep.
Destijds waren er al wel geluiden uit conservatieve Amerikaanse hoek, die schande spraken van sommige van zijn teksten. Hij schreef over het vermoorden van de moeder van zijn kind en over het ontvoeren van mensen. Maar hij deed het meestal op zo’n absurdistische wijze dat het duidelijk een grap moest zijn. Maar toch, al dat negativisme en de afstandelijkheid richting de samenleving beginnen toch aan je te kleven, vooral als je zo jong bent. In die tijd vond ik al weinig redenen om vrouwen te respecteren, maar met de “adviezen” van Eminem en veel andere rappers op zak was er geen haar meer op mijn hoofd die de vrouw overwoog als het gelijkwaardige andere geslacht. Ook zat er veel woede in de teksten van Eminem, over andere rappers die vooral dood moesten vallen of zijn eigen moeder die hem slecht zou hebben behandeld. Het resoneerde enorm bij een worstelende tiener zonder al te veel perspectief.
Bekering
Na mijn bekering tot het christelijk geloof begon ik de effecten van dit soort muziek pas in te zien. Mijn vrouwbeeld moest drastisch worden bijgesteld. Daarvoor was meer nodig dan alleen het afzweren van rapmuziek, maar het had er wel degelijk mee te maken. Ik snapte ook veel beter hoe vrouwen altijd als lustobject aan mij werden gepresenteerd, met name in muziekvideo’s van rapartiesten. Drugs werd afgedaan als iets moois, waar je zelfs geld mee kunt verdienen en conflicten los je op met geweld, aldus de levenshouding van veel beroemde rappers.
Hoewel ik steeds meer moeite kreeg met de teksten en beelden van deze stroming, had ik geen moeite met de muzikale aspecten. Voor sommige christenen is ook daarin veel negativisme te vinden, vanwege de zware bas en de opzwepende ritmes. Die zorgen heb ik zelf juist meer omtrent traditionele volksmuziek uit bepaalde landen, zoals Turkije of delen van Afrika. Die klanken zijn -van oudsher- bedoeld om in een soort trance te raken.
Het is aan christelijke rapmuziek te danken dat het genre in mijn leven kon blijven. Wel de beats, maar de vunzigheid en agressie zijn vervangen door teksten van dankbaarheid richting God en het aankaarten van maatschappelijke problemen vanuit een christelijk perspectief. Wat een zegen! Hoewel, ergens is het ook een offer. Net als bij christelijke films moet de luisteraar van christelijke rapmuziek niet verwachten te worden overladen met de hoogste kwaliteit. De Eminem van de christelijke rapwereld moet, voor zover ik weet, nog opstaan. Maar inmiddels ben ik op een aantal artiesten gestuit die me enthousiast maken, zowel lyrisch als muzikaal.
Nieuwe christelijke rapgeneratie
De voornaamste is Bizzle. Zijn stijl past precies bij de vorming die ik als christen doormaak: apologetisch en onomwonden kritisch op de eigen cultuur. Neem bijvoorbeeld het nummer ‘Dear hiphop’, waarin hij een brief schrijft aan de Amerikaanse hiphopcultuur, waarvan rapmuziek het belangrijkste element is. Hij stelt zich deze cultuur voor als een soort adoptievader, aangezien het voor hem voelt alsof hij door de hiphop werd opgevoed. Bizzle brengt in herinnering hoe rapmuziek hem vertelde dat je vrouwen nooit moet respecteren maar wel mag gebruiken. Via de grote hiphopartiesten kreeg hij allerlei levensinstructies vanuit zijn speakers: laat je broek tot onder je heupen zakken; communiceer met slechte grammatica, vermijd fysieke gevechten door een pistool te trekken, enzovoorts.
Vervolgens contrasteert de rapper deze lessen met die van zijn echte Vader, die hij ontmoette na zijn bekering tot het christelijk geloof. Bizzle ontdekt dat zijn hemelse Vader hem helemaal niet heeft verlaten, zoals de rappers hem soms voorhielden. God had slechts zijn keuze gerespecteerd. De deur om bij Hem terug te komen had altijd opengestaan. Sterker nog, zijn Vader heeft allerlei brieven voor Bizzle geschreven. ‘Maar die heb ik blijkbaar nooit gekregen’, bijt hij zijn wereldse “adoptievader” toe.
Bizzle beschrijft veel van wat er misgaat in de cultuur waarin miljoenen zwarte en witte Amerikanen opgroeien. Het contrast met zijn huidige geloofsleven kan bijna niet groter en dat is veelzeggend. Hoewel ik niet opgroeide met straatbendes en excessief geweld op school, raakt zijn tekst me iedere keer opnieuw. Het brengt me terug naar mijn eigen jeugd waarin ik, alleen op mijn kamer, een soortgelijke immorele wereld bouwde als in de rapmuziek, alleen dan in mijn hoofd.
Bizzle is behalve een goede thema-artiest ook steengoed in het schrijven van “lyrics”. In het nummer ‘Lucky you’ neemt hij bewust de stijl van Eminem aan, vermoedelijk om te laten zien dat hij zich kan meten met de besten. Het nummer gaat dan ook over het feit dat Bizzle de wereldse rapindustrie had kunnen domineren als hij geen ander pad had gekozen. Maar zijn ‘flow werd gedoopt’ en daarom mogen de wereldse rappers van geluk spreken dat hij geen directe concurrent is, aldus Bizzle. Tja, een beetje stoer doen blijft toch bij het genre horen. Maar eerlijk gezegd kunnen Westerse christenen van vandaag wel wat zelfvertrouwen gebruiken.
Bizzle is ook niet bang om de grote wereldsterren aan te pakken via zijn reactienummers. Hij gebruikte een beat van Jay-Z om de beroemdheid te ontmaskeren als een slechte invloed op jongeren, die gebruik maakt van satanistische symboliek en Christus belachelijk maakt in zijn video's. Wie het reactienummer luistert zal sommige dingen met een korreltje zout nemen, maar het lyrische pak slaag dat Jay-Z daar krijgt valt niet te ontkennen. Ondanks de inmiddels bijna 2 miljoen views, heeft Jay-Z nooit gereageerd.
Ook de middelmatige knuffelrapper Macklemore krijgt ervan langs in Bizzles reactie op zijn nummer ‘Same Love’ dat gaat over het gebrek aan acceptatie van homoseksuelen in Amerika. Macklemore zegt daarin dat homoseksualiteit het nieuwe zwart is, vanwege de vermeende vervolging die ze meemaken. Dat schoot bij Bizzle in het verkeerde keelgat, aangezien de zwarte bevolking van Amerika -naast slavernij- is onderworpen aan lynchpartijen en moordaanslagen als reactie op de wens van kinderen om naar school te gaan. Getergd vraagt Bizzle hardop aan Macklemore of homoseksuelen deze gruwelijkheden ook hebben moeten doorstaan in de Verenigde Staten: ‘It ain't the same fight. You can play straight, we can never play white!’.
En dan is er nog de knaller waarmee Bizzle opnieuw reageert op een bestaand nummer van een beroemde wereldse rapper. In dat nummer klaagt de artiest Joyner bij God over het leed in de wereld en dat de goeden te lijden zouden hebben onder de slechten. Bizzle gebruikt zijn kunstvorm om te reageren zoals hij denkt dat God het zou doen: met een ferme veroordeling van de klaagzang maar ook met een handreiking naar het hart van de verdwaalde rapper. De tekst die er voor mij uitspringt gaat over de unieke goedheid van Jezus Christus: 'You ask why the good die young, but the truth is: none of y'all are good, not one. The only one that's ever been good is My Son. So to answer your question: the good died once!'
Andere moderne christenrappers
Andere christelijke rappers waar ik graag naar luister zijn de veelbelovende jonge artiesten Hulvey en Forrest Frank, het zwaar getatoeëerde ex-bendelid Sevin en de Puerto Ricaanse Datin.
Amerikaanse rapmuziek van christenen is wat mij betreft een hoop in bange tijden voor jongeren zonder goede rolmodellen. Het kan jongeren op een laagdrempelige manier aansporen tot het heroverwegen van hun levenswandel. En het genre krijgt steeds meer kwaliteit. Moderne christelijke rapmuziek is, zoals Bizzle het zo mooi zegt: ‘not hiphop in a lesser form but truth music: harder to make but it’s better for ‘em.’
En reken maar dat het moeilijker is om goede rap te schrijven waarin niet wordt gescholden en niet naar de gemakkelijke clichés wordt gegrepen zoals de vernedering van vrouwen en de verheerlijking van moord. Nee, deze mannen staan tegenover een agressieve geest en vertellen deze de waarheid over zichzelf, in de hoop dat de jongeren niet meer luisteren naar de stem van de wereld, maar naar de verhogingen van Gods Heilige Naam.
Nederland
Ook in Nederland is christelijke rap in opkomst. Recentelijk ging de video ‘Medz Yeghern’ viraal van de Zuid-Hollandse rapper Seraiah. Daarin breekt hij een lans voor het Armeense volk en hun worsteling tijdens en na de genocide van 1915. Naast dit Engelstalige nummer heeft Seraiah ook Nederlandstalig werk, zoals het nummer ‘Mantality’, waarin hij felle kritiek uit op de wereldse man, die volgens de rapper te kinderlijk is en geen waarden meer kent. Andere Nederlandstalige rapartiesten om in de gaten te houden zijn onder meer Mengus en Ammi.
