Chris Develing • 28 juni 2023

Christelijke rapmuziek: zegen in een goddeloze cultuur

"Het kan de jongeren op een laagdrempelige manier aansporen tot het heroverwegen van hun levenswandel."

Mijn tienerjaren speelden zich geheel af in de jaren ‘90. Begin januari 1990 werd ik een tiener en op dezelfde datum in het jaar 2000 verliet ik de ingewikkelde leeftijdsgroep. Het was een lastige tijd, omdat ik niet wist hoe ik me staande moest houden in een -toen al relatief snelle- maatschappij waarin weinig ruimte bestond voor bezinning. Zoals zoveel mensen vond ik in de muziek enige houvast. Mijn eerste liefde als jochie van tien was de rockmuziek, maar die werd al snel opzij geduwd door de tijdgeest. R ’n B en rapmuziek eisten een belangrijke plek in mijn jonge leven. Maar het is zelden van positieve invloed geweest.


Negatieve invloed


Halfnaakte vrouwen waren een standaard ingrediënt in iedere videoclip. Dat is in de loop der jaren alleen maar versterkt. De teksten waren al niet veel beter. Vrouwen werden door rappers neergezet als lustobjecten en de jongedames zelf leken dat alleen maar te omarmen als je naar hun zangteksten luisterde. Als jonge kerel denk je al snel dat het op die manier werkt in de wereld. Gelukkig hebben veel jongeren vaders en moeders die de balans kunnen bewaken maar die luxe had ik niet.


Eminem werd, natuurlijk, mijn grote idool. Een witte rapper die eigenlijk betere teksten schreef dan de meeste zwarte rappers (tegenwoordig geven de grote zwarte rappers dat ook toe, dus ik mag het zeggen). Eminem was komisch, schreef niet over de lichamen van vrouwen dus het was ook nog eens verfrissend om zijn Cd’s te luisteren. Toch was hij geen positieve invloed op me. Ja, ik genoot van zijn lyrische vermogens en dat motiveerde me om zelf te gaan schrijven. Maar de inhoud van zijn teksten bleek achteraf gezien troep.


Destijds waren er al wel geluiden uit conservatieve Amerikaanse hoek, die schande spraken van sommige van zijn teksten. Hij schreef over het vermoorden van de moeder van zijn kind en over het ontvoeren van mensen. Maar hij deed het meestal op zo’n absurdistische wijze dat het duidelijk een grap moest zijn. Maar toch, al dat negativisme en de afstandelijkheid richting de samenleving beginnen toch aan je te kleven, vooral als je zo jong bent. In die tijd vond ik al weinig redenen om vrouwen te respecteren, maar met de “adviezen” van Eminem en veel andere rappers op zak was er geen haar meer op mijn hoofd die de vrouw overwoog als het gelijkwaardige andere geslacht. Ook zat er veel woede in de teksten van Eminem, over andere rappers die vooral dood moesten vallen of zijn eigen moeder die hem slecht zou hebben behandeld. Het resoneerde enorm bij een worstelende tiener zonder al te veel perspectief.


Bekering


Na mijn bekering tot het christelijk geloof begon ik de effecten van dit soort muziek pas in te zien. Mijn vrouwbeeld moest drastisch worden bijgesteld. Daarvoor was meer nodig dan alleen het afzweren van rapmuziek, maar het had er wel degelijk mee te maken. Ik snapte ook veel beter hoe vrouwen altijd als lustobject aan mij werden gepresenteerd, met name in muziekvideo’s van rapartiesten. Drugs werd afgedaan als iets moois, waar je zelfs geld mee kunt verdienen en conflicten los je op met geweld, aldus de levenshouding van veel beroemde rappers.


Hoewel ik steeds meer moeite kreeg met de teksten en beelden van deze stroming, had ik geen moeite met de muzikale aspecten. Voor sommige christenen is ook daarin veel negativisme te vinden, vanwege de zware bas en de opzwepende ritmes. Die zorgen heb ik zelf juist meer omtrent traditionele volksmuziek uit bepaalde landen, zoals Turkije of delen van Afrika. Die klanken zijn -van oudsher- bedoeld om in een soort trance te raken.


Het is aan christelijke rapmuziek te danken dat het genre in mijn leven kon blijven. Wel de beats, maar de vunzigheid en agressie zijn vervangen door teksten van dankbaarheid richting God en het aankaarten van maatschappelijke problemen vanuit een christelijk perspectief. Wat een zegen! Hoewel, ergens is het ook een offer. Net als bij christelijke films moet de luisteraar van christelijke rapmuziek niet verwachten te worden overladen met de hoogste kwaliteit. De Eminem van de christelijke rapwereld moet, voor zover ik weet, nog opstaan. Maar inmiddels ben ik op een aantal artiesten gestuit die me enthousiast maken, zowel lyrisch als muzikaal.


Nieuwe christelijke rapgeneratie


De voornaamste is Bizzle. Zijn stijl past precies bij de vorming die ik als christen doormaak: apologetisch en onomwonden kritisch op de eigen cultuur. Neem bijvoorbeeld het nummer ‘Dear hiphop’, waarin hij een brief schrijft aan de Amerikaanse hiphopcultuur, waarvan rapmuziek het belangrijkste element is. Hij stelt zich deze cultuur voor als een soort adoptievader, aangezien het voor hem voelt alsof hij door de hiphop werd opgevoed. Bizzle brengt in herinnering hoe rapmuziek hem vertelde dat je vrouwen nooit moet respecteren maar wel mag gebruiken. Via de grote hiphopartiesten kreeg hij allerlei levensinstructies vanuit zijn speakers: laat je broek tot onder je heupen zakken; communiceer met slechte grammatica, vermijd fysieke gevechten door een pistool te trekken, enzovoorts.


Vervolgens contrasteert de rapper deze lessen met die van zijn echte Vader, die hij ontmoette na zijn bekering tot het christelijk geloof. Bizzle ontdekt dat zijn hemelse Vader hem helemaal niet heeft verlaten, zoals de rappers hem soms voorhielden. God had slechts zijn keuze gerespecteerd. De deur om bij Hem terug te komen had altijd opengestaan. Sterker nog, zijn Vader heeft allerlei brieven voor Bizzle geschreven. ‘Maar die heb ik blijkbaar nooit gekregen’, bijt hij zijn wereldse “adoptievader” toe.


Bizzle beschrijft veel van wat er misgaat in de cultuur waarin miljoenen zwarte en witte Amerikanen opgroeien. Het contrast met zijn huidige geloofsleven kan bijna niet groter en dat is veelzeggend. Hoewel ik niet opgroeide met straatbendes en excessief geweld op school, raakt zijn tekst me iedere keer opnieuw. Het brengt me terug naar mijn eigen jeugd waarin ik, alleen op mijn kamer, een soortgelijke immorele wereld bouwde als in de rapmuziek, alleen dan in mijn hoofd.


Bizzle is behalve een goede thema-artiest ook steengoed in het schrijven van “lyrics”. In het nummer ‘Lucky you’ neemt hij bewust de stijl van Eminem aan, vermoedelijk om te laten zien dat hij zich kan meten met de besten. Het nummer gaat dan ook over het feit dat Bizzle de wereldse rapindustrie had kunnen domineren als hij geen ander pad had gekozen. Maar zijn ‘flow werd gedoopt’ en daarom mogen de wereldse rappers van geluk spreken dat hij geen directe concurrent is, aldus Bizzle. Tja, een beetje stoer doen blijft toch bij het genre horen. Maar eerlijk gezegd kunnen Westerse christenen van vandaag wel wat zelfvertrouwen gebruiken.


Bizzle is ook niet bang om de grote wereldsterren aan te pakken via zijn reactienummers. Hij gebruikte een beat van Jay-Z om de beroemdheid te ontmaskeren als een slechte invloed op jongeren, die gebruik maakt van satanistische symboliek en Christus belachelijk maakt in zijn video's. Wie het reactienummer luistert zal sommige dingen met een korreltje zout nemen, maar het lyrische pak slaag dat Jay-Z daar krijgt valt niet te ontkennen. Ondanks de inmiddels bijna 2 miljoen views, heeft Jay-Z nooit gereageerd.


Ook de middelmatige knuffelrapper Macklemore krijgt ervan langs in Bizzles reactie op zijn nummer ‘Same Love’ dat gaat over het gebrek aan acceptatie van homoseksuelen in Amerika. Macklemore zegt daarin dat homoseksualiteit het nieuwe zwart is, vanwege de vermeende vervolging die ze meemaken. Dat schoot bij Bizzle in het verkeerde keelgat, aangezien de zwarte bevolking van Amerika -naast slavernij- is onderworpen aan lynchpartijen en moordaanslagen als reactie op de wens van kinderen om naar school te gaan. Getergd vraagt Bizzle hardop aan Macklemore of homoseksuelen deze gruwelijkheden ook hebben moeten doorstaan in de Verenigde Staten: ‘It ain't the same fight. You can play straight, we can never play white!’.


En dan is er nog de knaller waarmee Bizzle opnieuw reageert op een bestaand nummer van een beroemde wereldse rapper. In dat nummer klaagt de artiest Joyner bij God over het leed in de wereld en dat de goeden te lijden zouden hebben onder de slechten. Bizzle gebruikt zijn kunstvorm om te reageren zoals hij denkt dat God het zou doen: met een ferme veroordeling van de klaagzang maar ook met een handreiking naar het hart van de verdwaalde rapper. De tekst die er voor mij uitspringt gaat over de unieke goedheid van Jezus Christus: 'You ask why the good die young, but the truth is: none of y'all are good, not one. The only one that's ever been good is My Son. So to answer your question: the good died once!'


Andere moderne christenrappers


Andere christelijke rappers waar ik graag naar luister zijn de veelbelovende jonge artiesten Hulvey en Forrest Frank, het zwaar getatoeëerde ex-bendelid Sevin en de Puerto Ricaanse Datin.


Amerikaanse rapmuziek van christenen is wat mij betreft een hoop in bange tijden voor jongeren zonder goede rolmodellen. Het kan jongeren op een laagdrempelige manier aansporen tot het heroverwegen van hun levenswandel. En het genre krijgt steeds meer kwaliteit. Moderne christelijke rapmuziek is, zoals Bizzle het zo mooi zegt: ‘not hiphop in a lesser form but truth music: harder to make but it’s better for ‘em.’


En reken maar dat het moeilijker is om goede rap te schrijven waarin niet wordt gescholden en niet naar de gemakkelijke clichés wordt gegrepen zoals de vernedering van vrouwen en de verheerlijking van moord. Nee, deze mannen staan tegenover een agressieve geest en vertellen deze de waarheid over zichzelf, in de hoop dat de jongeren niet meer luisteren naar de stem van de wereld, maar naar de verhogingen van Gods Heilige Naam.


Nederland


Ook in Nederland is christelijke rap in opkomst. Recentelijk ging de video ‘Medz Yeghern’ viraal van de Zuid-Hollandse rapper Seraiah. Daarin breekt hij een lans voor het Armeense volk en hun worsteling tijdens en na de genocide van 1915. Naast dit Engelstalige nummer heeft Seraiah ook Nederlandstalig werk, zoals het nummer ‘Mantality, waarin hij felle kritiek uit op de wereldse man, die volgens de rapper te kinderlijk is en geen waarden meer kent. Andere Nederlandstalige rapartiesten om in de gaten te houden zijn onder meer Mengus en Ammi.

door Chris Develing 7 juni 2025
Welke zichzelf respecterende liefhebber van televisieseries kent het niet: The Handmaid’s Tale. Het wereldberoemde boek van Margaret Atwood werd zo mogelijk nog bekender dankzij de gelijknamige verfilming. Het gaat over een dystopische werkelijkheid waarin de meeste vrouwen onvruchtbaar werden. Het huidige Amerika wordt van binnenuit ontmanteld en overgenomen door religieuze fanaten die een nieuwe staat oprichten: Gilead. De hoofdpersoon is een jonge vrouw die werd weggetrokken bij haar man en dochtertje om als slavin aan het werk te gaan in het huis van een commandant. Omdat ze de gave van vruchtbaarheid blijkt te hebben, wordt ze opgeleid tot dienstmaagd. Zij en vele andere vruchtbare vrouwen moeten de leiders van hun nieuwe land voorzien van het wonder van nageslacht. Als mensen het hebben over The Handmaid’s Tale en de paralellen met de echte wereld, draait het gesprek vaak om christelijke prolife-organisaties of conservatieve pro-familie groepen als inspiratie voor het orwelliaanse verhaal. Dat ondervond ik aan den lijve toen ik meeliep met de Mars voor het Leven in 2019. Tegendemonstranten van onder meer het Humanistisch Verbond stonden ons op te wachten, verkleed in rode gewaden en roomwitte kappen om hun hoofden, precies zoals de handmaagden in de serie. Ze hadden hun plek strategisch gekozen, vlakbij de Domtoren in Utrecht, omdat ze wisten dat onze stille mars daarlangs zou komen. Ik had nooit van de serie gehoord, maar begreep al snel dat de tegendemonstranten ons zagen als de militante leiders uit de serie; mannen, geobsedeerd met vruchtbaarheid, die vrouwen vooral zien als broedmachines. Ze vertellen er nooit bij dat die leiders van Gilead ook klimaatactivisten zijn. In het moderne Amerika zag men een grote vervuiler die Gods planeet in rap tempo om zeep hielp. Na de overwinning startte Gilead een intensieve vergroening waar mening GroenLinks’er zijn petje voor afneemt. Maar nee, vooral dat religieuze component en het onderdrukken van vrouwen werd gretig ingezet om vingers te wijzen naar christenen die de wereld op hun manier een beetje beter willen maken. Op z’n tijd houd ik best van een goede serie. ’s Avonds, als de kinderen slapen, kan je even in een andere wereld stappen en genieten van spectaculair acteerwerk uit Hollywood. Op die manier is al een aantal series door mij versleten. Dat The Handmaid’s Tale nooit op mijn lijstje stond had alles te maken met het feit dat sommige mensen vrij letterlijk zeiden dat de serie gaat over mensen als ik. Mijn hartenwens, dat kinderen die eenmaal in de baarmoeder zijn ontstaan ook worden geboren in plaats van omgebracht, is voor sommigen een treffende gelijkenis. Met die visie ontneem ik vrouwen een grondrecht, aldus voorstanders van abortusrechten. Vandaar dat ik niet stond te springen om deze serie te bingen . Tot een medechristen mij de serie aanraadde. Volgens diegene viel het reuze mee met dat christen-bashen . Ze laten juist zien dat die dictators Bijbelpassages uit de context halen voor hun eigen ziekelijke begeerten, werd me verteld. Ik besloot te beginnen aan de serie die inmiddels al zes seizoenen draait. Ik mocht ontdekken hoe krom de vergelijking tussen de wensen van de prolifebeweging en Gilead is. Ik besefte ook hoe blind linkse activisten zijn als het gaat om hun eigen visie op wat het goede is. Die is minstens even vergelijkbaar met wat er in de serie voorbijkomt. Want hoewel prolife en pro-familie organisaties hun focus leggen op vruchtbaarheid en traditionele gezinswaarden, missen ze de diepere, donkere realiteit waar de serie over gaat: de uitbuiting van vruchtbare vrouwen door een onvruchtbare elite. Dat beeld sluit verontrustend goed aan bij de echte wereld van draagmoederschap en reproductieve ongelijkheid. Mijn conclusie is dat de dienstmaagden en draagmoeders veel met elkaar gemeen hebben. De fictieve wereld van Gilead wordt geregeerd door een onvruchtbare, machtige klasse die geobsedeerd is door controle over voorplanting. Ze ontnemen jonge vruchtbare vrouwen hun autonomie en dwingen hen kinderen te baren voor hun eigen belang. Dit gaat niet alleen over geloof of ideologie, maar ook over macht, controle en het voortbestaan van de mensheid. De vrouwen, vaak machteloos en arm, worden gebruikt als instrumenten in een systeem dat hun lichamen opeist om te dienen voor de reproductieve droom van de elite. Deze dynamiek weerspiegelt een ongemakkelijke realiteit binnen de tastbare wereld van draagmoederschap. In veel delen van de wereld is draagmoederschap een industrie waarbij welgestelde, onvruchtbare koppels vrouwen uit arme landen betalen om “hun” kinderen te dragen. Hoewel draagmoederschap vrijwillig en gereguleerd kan zijn, is het machtsverschil ook in die gevallen duidelijk: de vruchtbare vrouw draagt de fysieke en emotionele lasten, vaak gemotiveerd door economische noodzaak, terwijl de wensouders het proces beheersen en de sociale en persoonlijke voordelen genieten. De door Nederland beoogde vorm van draagmoederschap, waarbij de draagmoeder puur uit altruïstische overwegingen gratis haar diensten aanbiedt, komt nauwelijks voor. Na negen maanden zwangerschap en een bevalling dient de draagmoeder het kind af te dragen, precies zoals in The Handmaid’s Tale zo tragisch in beeld wordt gebracht. Dát is het wegnemen van lichamelijke autonomie. Het enige excuus is dat de draagmoeder er zelf mee instemde. Maar welke keus is er, als je leeft in uitzichtloze armoede - in landen als Oekraïne of India - en een aanbod krijgt dat al je problemen verhelpt? Het framen van The Handmaid’s Tale als een waarschuwing voor religieus fundamentalisme verhult deze real-world versie van economische uitbuiting en genderongelijkheid. De nadruk die christelijke prolife-groepen leggen op vruchtbaarheid staat niet gelijk aan de gewelddadige, systematische dwang die we in Gilead zien. Prolifers willen niemand dwingen om zwanger te worden. Maar als de zwangerschap er eenmaal is, pleiten zij voor het in leven houden van het kindje dat al is ontstaan. Voor pro-familie organisaties geldt doorgaans dat zij grote families stimuleren binnen een gezin met twee getrouwde mensen. Ook dat is iets anders dan de door een staat afgedwongen voortplanting middels verkrachting, zoals beschreven in Atwoods dystopie. In Gilead wordt reproductieve ongelijkheid uitvergroot. Vrouwenlichamen worden het strijdtoneel van elitaire ambities. In een wereld die kampt met destructieve onvruchtbaarheid, wil Gilead een voorloper zijn op het gebied van een stabilisering van de geboortecijfers. The Handmaid’s Tale laat zien hoe reproductieve controle wordt uitgeoefend door de bevoorrechten, ten koste van de kwetsbaren. Het daagt ons uit om na te denken over hoe economische ongelijkheid en wanhoop samenkomen in de machtsverhoudingen tussen rijk en arm; sterk en zwak.
door Chris Develing 25 mei 2025
“ Algehele veroordeling of lofprijzing van de kruistochten is goede politiek, maar slecht historisch besef .” dr. D. Franke
door Chris Develing 2 mei 2025
Wat had ik het deze week te doen met twee oude Joodse knarren, Bram Moszkowicz en Frits Barend. Mensen waar ik het regelmatig mee oneens ben, trotseerden de gebruikelijke antipathie tegen Israël en de Joodse mens tijdens hun optredens in respectievelijk Vandaag Inside en Barlaat. Johan Derksen en Wilfred Genee lieten zich van hun slechtste kant zien, terwijl de clown z'n ongemak probeerde weg te lachen, zoals altijd. Het onverschillige schapenpubliek pakte die uitweg met beide hoefjes aan toen de inhoud héél even was aangeraakt door het scherpe betoog van Moszkowicz dat snel door Genee werd afgekapt. Stedelijke oorlogsvoering De voormalige advocaat was in staat om een nuchtere uiteenzetting van feiten te geven, ondanks de emotionele binding die hij - in tegenstelling tot het drietal aan tafel - met het onderwerp moet hebben. Hij wees onder meer op het werk van John Spencer, een man die tien jaar studeerde op het onderwerp van stedelijke oorlogsvoering. Spencer legde bloot dat zelfs de Israël-kritische Europese Unie normaliter inschat dat oorlog 9 burgerslachtoffers kent voor iedere militaire dode. In één van zijn artikelen haalt Spencer het voorbeeld aan van de slag om Mosul in 2016 en 2017, waarbij er (onbedoeld en indirect) zo'n 10.000 burgers werden gedood om 4.000 IS-terroristen te kunnen doden. Israël doodde tot nu toe één burger voor iedere Hamasstrijder, volgens Spencers inschatting. Genocide is dus het laatste woord dat zou mogen opduiken wanneer het gaat over de manier waarop Israël deze ingewikkelde stadsoorlog probeert te voeren. Ja, Israël doodt burgers. Maar het indirect doden van burgers is helaas onvermijdelijk. Iedere legerleider kan je dat vertellen. Daarom is het in beginsel ook niet strafbaar tijdens een oorlog. Islam Wat wel straf- en laakbaar is? Dat wat Hamas deed op 7 oktober 2023. Zelfs de islam verbiedt het om doelbewust op vrouwen, kinderen en andere non-combattanten te schieten, tenzij hier een "legitieme" reden voor is. Het indirect veroorzaken van burgerslachtoffers is echter niet verboden in de islam. Dit is de mening van de vier grote wetscholen die de hoofdstroming van de islam kent. Ze halen dit uit overleveringen uit het leven van Muhammad. Neem bijvoorbeeld zijn koude woorden nadat hem werd verteld dat er bij de zoveelste verovering van een Arabische stam vrouwen en kinderen tussen de doden bleken te liggen. Die doden werden veroorzaakt door mangonels, zeg maar grote middeleeuwse katapulten waarmee zware objecten over stadsmuren werden geworpen. Muhammad reageerde schouderophalend, op een manier die zelfs de staalharde Netanyahu niet kan worden verweten: ' Ze zijn van hun vaders '. Toch kunnen we het de islam niet aanrekenen dat indirecte burgerdoden worden gezien als een geaccepteerd gegeven, zolang de missie belangrijk genoeg wordt geacht door het hoofd van de islamitische staat. Ieder modern leger hanteert namelijk nog steeds hetzelfde principe. Dat kan ook niet anders! Zodra je het nobele principe aanneemt dat er geen enkel burgerslachtoffer mag vallen, weet de vijand exact wat hij moet doen om jouw leger te neutraliseren: zich voorzien van menselijke schilden. Menselijke schilden Juist de vijanden van Israël gebruiken menselijke schilden en dat is niet toevallig. Ze weten dat Israël bovengemiddeld gevoelig is voor burgerslachtoffers. Want welk leger belde ooit burgers op voordat een belangrijk vijandelijk doelwit werd vernietigd? Ook het werk van Spencer laat zien dat Israël bovenmatig voorzichtig te werk gaat, met de cijfers die het onderbouwen. Moszkowicz wees heel rustig op deze feiten. Het antwoord van Derksen en Genee? 'Je bent erg emotioneel', zeiden ze, terwijl de snor van Derksen al bijna in houtskool was veranderd. Genee wilde Moszkowicz niet te lang aan het woord laten en probeerde steeds snel te onderbreken met de smoes dat ze 'mensen niet alle ruimte kunnen geven'. Ik heb het getimed. Alles bij elkaar was Moszkowicz nog geen vijf minuten aan het woord over dit onderwerp. Barlaat Frits Barend moest bij Barlaat bijna op zijn knieën met het verzoek om het tijdens die twee minuten 4 mei-herdenking te houden bij de Tweede Wereldoorlog. Hij werd hierover bevraagd alsof hij een koud hart heeft voor andere slachtoffers: 'Horen wij er niet bij?' Hoe durf je het te vragen. Kennelijk mag 'de Jood' niets meer verzoeken, hoe redelijk het ook is. Juist een herdenking moet gevrijwaard zijn van statements over lopende oorlogen waarvan nog niet bekend is wie precies wat heeft uitgespookt. Maar nee, linkse en islamitische media zingen in koor dat de Palestijnse slachtoffers (en heel duidelijk niet de Israëlische) over een paar dagen moeten worden herdacht. Het begint weer Het is blijkbaar aan deze oude knarren om weerstand te bieden aan de constante stroom Israëlhaat in de media. Niemand anders wordt uitgenodigd of durft het aan om in deze tijd een 'Jodenhelper' te zijn. Maar mijn hart huilt. Vanwege het onderhuidse sentiment aan de Nederlandse talkshowtafel: Joden in het Westen worden opnieuw niet vertrouwd. Opnieuw wordt ze weinig gegund, opnieuw worden ze weggekeken uit het publieke domein en onterecht in een kwaad daglicht gesteld. Mijn hart huilt, want "het" begint weer.
door Chris Develing 5 april 2025
Joop van der Elst reist regelmatig af voor een interview. Eind 2024 kwam hij voor de tweede keer bij me thuis voor een goed gesprek. Het ging over veel onderwerpen: de oorlog tussen Israel en Hamas, abortus, mijn werk bij de NPV - Zorg voor het leven én over de bizarre zoektocht naar mijn vader. Beluister het hele interview hieronder:
door Chris Develing 25 december 2024
We leven in een spannende tijd als het gaat om kunstmatige intelligentie (AI). Sinds de komst van ChatGPT kan iedereen met een internetverbinding zelf chatten met een relatief geavanceerde vorm van AI. Op Amazon worden zelfs al boeken verkocht die geheel zijn gemaakt met ChatGPT of andere AI-software. Ook maken veel studenten er gebruik van, bijvoorbeeld om een werkstuk te maken. Ik besloot de kennis van ChatGPT eens op de proef te stellen als het gaat om de islam. Heeft het systeem een bias? Ik stelde ChatGPT drie hoofdvragen, waarvan de derde en laatste in dit artikel wordt behandeld. Deel 3: Zakat geven aan niet-moslims De eerste vraag: ‘Kun je me vertellen welke mensen volgens de soenitische islam mogen ontvangen uit de Zakat-opbrengsten?’ Hierop antwoordt ChatGPT dat Zakat een vorm van liefdadigheid is die verplicht is voor moslims met voldoende middelen. Vervolgens wordt er een onvolledige lijst met mogelijke Zakat-ontvangers genoemd die vermoedelijk uit een willekeurige tekst komt. We moeten dus even specificeren richting de Koran: ‘Kun je me vertellen welke mensen volgens de Koran mogen ontvangen uit de Zakat-opbrengsten?’ Op dat moment citeert ChatGPT Surah at-Tawbah (9:60) waarin deze categorieën inderdaad zijn opgenomen. We stellen nog een belangrijke vraag: ‘Mag Zakat worden uitgekeerd aan niet-moslims?’ ChatGPT: ‘Volgens de meeste islamitische geleerden, met name binnen de Soennitische traditie, is het niet toegestaan om Zakat rechtstreeks uit te keren aan niet-moslims. De redenering hierachter is dat Zakat een verplichting is voor moslims om solidariteit en ondersteuning binnen de moslimgemeenschap te bevorderen.’ Vervolgens wijst ChatGPT snel op de niet-verplichte vorm van liefdadigheid genaamd “Sadaqah”, die zowel aan moslims als niet-moslims gegeven mag worden. Zonder dat we het hoeven te vragen, komt ChatGPT zelf al met het punt dat er wel een uitzondering is: ‘…zoals wanneer het bedoeld is om de harten van niet-moslims te winnen voor de islam (mu’allafat qulubuhum)’. Dat wilden we inderdaad even horen. We vragen snel door: ‘Om welke redenen mag er vanuit de Zakat worden uitgegeven aan het winnen van de harten van niet moslims, oftewel de mu’allafat qulubuhum?’ ChatGPT: ‘Deze categorie omvat doorgaans mensen die recent tot de islam zijn bekeerd, potentiële bekeerlingen, of degenen wiens harten geneigd zijn om gunstig te reageren op de islam. Het doel is om bij te dragen aan het creëren van een sfeer van begrip en tolerantie tussen verschillende gemeenschappen.’ We vragen maar even niet waar het uit blijkt dat dit allemaal gaat om sfeer, begrip en tolerantie tussen gemeenschappen, want dan worden we waarschijnlijk weer gewezen op geschriften die nooit geschreven zijn . In plaats daarvan vragen we: ‘Mag zakat geld aan de mu’allafat qulubuhum alleen worden uitgegeven aan arme niet-moslims of mogen het ook invloedrijke en rijke mensen zijn?’ ChatGPT geeft aan dat ‘ de specifieke ontvangers van de categorie mu’allafat qulubuhum niet strikt beperkt zijn tot arme niet-moslims. Het kunnen ook invloedrijke en rijke mensen zijn, zolang hun harten verzoend kunnen worden met de islam.’ Om vervolgens weer snel te benadrukken dat het allemaal positief bedoeld is, voegt ChatGPT toe: ‘De essentie van het uitgeven aan deze categorie is om positieve betrekkingen met de islam te bevorderen en mogelijk de acceptatie van de islam te vergemakkelijken.’ Dus, stellen we nog maar weer een concrete en verdiepende vraag: ‘Kun je me vijf namen geven van Soenitische geleerden die vonden dat er geld mag worden gegeven aan de mu’allafat qulubuhum om de islam sterker te maken?’ Na hetzelfde riedeltje over verschillende interpretaties, geeft hij vijf namen: Ibn Taymiyyah, Al-Ghazali, Ibn Qayyim al-Jawziyya, Ibn Kathir, Ibn Hajar al-Asqalani. Nog één vraagje om te kijken of dit artikel wel zuiver is omgegaan met de daarin genoemde bronnen: ‘Vond Yusuf Al-Qaradawi dat Zakat naar de mu’allafat mag gaan?’ ChatGPT: ‘Dr. Yusuf al-Qaradawi, een prominente hedendaagse islamitische geleerde en een vooraanstaand figuur binnen de Soennitische islam, heeft uitgesproken opvattingen over verschillende aspecten van de islamitische jurisprudentie, waaronder liefdadigheid en het uitgeven van Zakat. In zijn boek “Fiqh al-Zakat” (De jurisprudentie van Zakat), dat een diepgaande analyse biedt van de regels met betrekking tot Zakat, geeft al-Qaradawi zijn standpunt over het uitgeven van Zakat aan de mu’allafat qulubuhum. Hij erkent de bredere interpretatie van deze categorie en stelt dat het uitgeven aan mensen wier harten verzoend kunnen worden met de islam, niet strikt beperkt is tot arme niet-moslims. Het kan ook gericht zijn op het beïnvloeden van niet-moslims in posities van invloed, zoals intellectuelen, beleidsmakers, en anderen die een significante rol kunnen spelen in het begrip van de islam. Al-Qaradawi benadrukt het belang van strategisch denken en het gebruik van Zakat om een positieve impact te hebben op de samenleving en het begrip van de islam. Hij moedigt aan tot het uitgeven van Zakat-gelden op manieren die de belangen van de moslimgemeenschap en het begrip van de islam bevorderen.’ Conclusies (over deel 1 , 2 en 3 van deze serie) Het lijkt erop dat ChatGPT erg is ingespeeld op het zo vredig mogelijk presenteren van de islam en islamitische leerstellingen. Dit hoeft niet bewust zo te zijn geprogrammeerd, maar kan een gevolg zijn van de vele online bronnen die deze bias al in zich hebben. Als ChatGPT moet toegeven dat er bepaalde onwelgevallige meningen bestaan onder prominente geleerden, pakt hij steeds zijn kans om te benadrukken dat dit slechts een deel van de geleerden betreft binnen een bredere traditie. Als je vervolgens concreet vraagt om namen van geleerden uit de vreedzame groep krijg je of niets of uitsluitend Westerse islamgeleerden die, ook volgens ChatGPT zelf, beïnvloed kunnen zijn door de culturele en moderne context waarin zij leven. En dat op zichzelf laat meteen zien dat het wegwuiven van geleerden uit het verleden onder het mom van hun tijdgeest, geen stand houdt. We hebben uiteraard ook gevraagd of het mogelijk is om een ware islam te ontdekken, zoals deze is beschreven door de eerste generaties, maar daar wilde ChatGPT zich niet aan branden. Inhoudelijk hebben we wederom gezien dat offensieve jihad gewoon bij de islam hoort. ChatGPT kon, ondanks een duidelijke bias, geen overtuigend tegengeluid produceren. Over slavernij kon hij alleen maar bevestigen dat de islam geen regels voor de afschaffing ervan biedt en dat gerenommeerde namen binnen de islamitische geleerdheid achter slavernij staan. Namen van geleerden die slavernij afwijzen, had hij wel maar die kwamen allemaal uit het Westen. Tot slot ging het over de Zakat. ChatGPT gaf toe: Zakat mag in principe alleen worden uitgekeerd aan moslims ter bevordering van solidariteit en ondersteuning binnen de moslimgemeenschap (zo liefdadig is het dus niet). De uitzondering is de groep niet-moslims die naar de islam toe getrokken mogen worden met geld uit het Zakat-fonds. Dit mogen rijke mensen zijn. En volgens de gerenommeerde Yusuf Al-Qaradawi is het geven van Zakat aan niet-moslims een strategische zet om de belangen van de moslimgemeenschap zelf te dienen. Zie ook Deel 1 en Deel 2 van deze 3-delige serie.
door Chris Develing 6 december 2024
We leven in een spannende tijd als het gaat om kunstmatige intelligentie (AI). Sinds de komst van ChatGPT kan iedereen met een internetverbinding zelf chatten met een relatief geavanceerde vorm van AI. Op Amazon worden zelfs al boeken verkocht die geheel zijn gemaakt met ChatGPT of andere AI-software. Ook maken veel studenten er gebruik van, bijvoorbeeld om een werkstuk te maken. Ik besloot de kennis van ChatGPT eens op de proef te stellen als het gaat om de islam. Heeft het systeem een bias? Ik stelde ChatGPT drie hoofdvragen, waarvan de tweede in dit artikel wordt behandeld. Deel 2: Slavernij Slavernij is het volgende onderwerp dat ik met ChatGPT besprak. Ik begon dit keer rustig aan: ‘Is slavernij verboden volgens de soenitische islam?’ Het zou niet verrassend moeten zijn dat ChatGPT direct toegaf dat de islam als religie geen specifieke bepalingen kent die slavernij uitdrukkelijk verbieden, maar toch waren we enigszins verbaasd. De smoes die de AI erbij geeft is namelijk dat slavernij in verschillende culturen werd beoefend en, uiteraard, dat de interpretatie van islamitische leerstellingen kan variëren. Ook stelt ChatGPT dat er hedendaagse geleerden zijn die slavernij beschouwen als iets dat in strijd is met de islamitische principes van gelijkheid en rechtvaardigheid. We vragen door: ‘Kun je me vijf namen geven van hedendaagse islamitische geleerden die slavernij als in strijd met de principes van gelijkheid en rechtvaardigheid beschouwen?’ Dit keer komt hij wel met een lijst namen, maar wat voor één? ChatGPT noemt ‘ Shaykh Hamza Yusuf, Shaykh Abdullah bin Bayyah, Dr. Tariq Ramadan, Shaykh Abdal Hakim Murd (Tim Winter), Dr. Ingrid Mattson . We vragen door: ‘Deze geleerden komen allemaal uit het Westen. Ook zijn ze allemaal hedendaags. Als je zegt dat de geleerden van vroeger goedkeurend waren over slavernij, omdat ze in een tijd leefden waarin slavernij breed gedragen was, dan geldt dat nu toch ook vice versa voor de hedendaagse geleerden?’ ChatGPT geeft onmiddellijk toe: ‘ Je hebt een belangrijk punt opgemerkt, en ik waardeer de verduidelijking. Het is inderdaad waar dat de genoemde hedendaagse geleerden voornamelijk actief zijn in westerse contexten en hun opvattingen mogelijk beïnvloed worden door moderne normen van mensenrechten en ethiek .’ We vragen weer door: ‘ Als we een tijdsperiode zouden moeten kiezen waarin de interpretatie van de islam het dichtstbij de ware bedoelingen van Muhammad staan, welke tijd zou dat dan zijn?’ ChatGPT geeft eerst aan dat dit een onderwerp van debat is binnen de islam. Vervolgens geeft hij toe dat ‘ de “rechtsgeleide kaliefen” (al-Khulafa’ al-Rashidun) vaak worden gezien als een periode van zuiverheid en nauwe naleving van de islamtisiche leer ’. En: ‘ deze periode omvat de heerschappij van Abu Bakr, Umar ibn al-Khattab, Uthman ibn Affan en Ali ibn Abi Talib (moge Allah tevreden met hen zijn). Veel moslims beschouwen deze periode als exemplarisch in termen van het begrijpen en praktiseren van de islam. ’ We gaan verder: ‘Kun je me vijf namen geven uit de tijd van de eerste generaties na profeet Mohammed (de al-Khulafa’ al-Rashidun periode) die slaven hadden?’ ChatGPT: ‘ Het is bekend dat sommige metgezellen van de profeet Mohammed (vrede zij met hem) slaven hadden, zoals het destijds gebruikelijk was in de Arabische samenleving. Hier zijn vijf metgezellen uit de tijd van de eerste generaties na de profeet die bekend waren om slaven te bezitten: Abu Bakr al-Siddiq (moge Allah tevreden met hem): Abu Bakr, de eerste kalief en een nauwe metgezel van de profeet, bezat slaven, waaronder Bilal ibn Rabah, een Ethiopische metgezel die later een belangrijke figuur werd in de islamitische geschiedenis. Umar ibn al-Khattab (moge Allah tevreden met hem): Umar, de tweede kalief, had ook slaven. Hij staat bekend om zijn rechtvaardige leiderschap en de implementatie van verschillende sociaalrechtelijke hervormingen. Uthman ibn Affan (moge Allah tevreden met hem): Uthman, de derde kalief, bezat ook slaven. Hij staat bekend om zijn vrijgevigheid en bijdragen aan de islamitische gemeenschap. Ali ibn Abi Talib (moge Allah tevreden met hem): Ali, de vierde kalief en schoonzoon van de profeet, bezat ook slaven. Hij is een belangrijke figuur in de islamitische geschiedenis en wordt beschouwd als een spirituele leider. Aisha bint Abu Bakr (moge Allah tevreden met haar): Aisha, de echtgenote van de profeet, had ook slaven. Ze is bekend vanwege haar kennis van de islam en haar bijdragen aan de overleveringen van de profeet. Het is belangrijk om te benadrukken dat het bezitten van slaven destijds een wijdverbreide praktijk was in de Arabische samenleving en in andere delen van de wereld. Hedendaagse ethische normen en waarden worden niet altijd op dezelfde manier toegepast op historische figuren en gebeurtenissen, omdat de context aanzienlijk verschilt .’ Valt het u ook op dat alle vier de eerder gegeven namen van de “rechtsgeleide kaliefen” ook voorkomen in de lijst met slavenbezitters? Dat zijn de mensen waarvan ChatGPT zelf toegaf dat de periode van deze generatie vaak wordt aangemerkt als ‘een periode van zuiverheid en nauwe naleving van de islamitische leer’. Wat betekent het feit dat deze allemaal slaven hadden dan voor de zuiverheid van het idee dat slavernij bij de islam hoort? Hoewel dit voldoende informatie is, besluiten we uit nieuwsgierigheid nog iets na te vragen: ‘Het valt me op dat je achter de laatste 5 namen de term “moge Allah tevreden met hem” zet. Waarom doe je dat?’ ChatGPT legt hierover uit dat dit een gebruikelijke islamitische zegen en uitdrukking van respect is, wanneer men praat over metgezellen van Muhammad of andere belangrijke historische figuren in de islamitische geschiedenis. Dus: ‘ wanneer ik namen noemde van metgezellen en belangrijke figuren uit de vroege islamitische geschiedenis, voegde ik die uitdrukking toe als een teken van respect en om de goede daden en het belang van die personen te benadrukken .’ Laatste vraag: ‘Dus jij bent een moslim, aangezien je deze zegeningen zelf ook gebruikt?’ ChatGPT: ‘ Nee, ik ben geen moslim. Mijn antwoorden zijn gebaseerd op informatie uit verschillende bronnen, maar mijn doel is om neutraal en informatief te zijn. ’ Het lijkt erop dat de bronnen van ChatGPT niet zo heel neutraal zijn. Dit artikel betreft deel 2 in de serie '3 Vragen aan ChatGPT over de Islam'. In het volgende deel stel ik ChatGPT de vraag Zakat-inkomsten mogen worden uitgegeven aan niet-moslims. Voor deel 1 van deze serie, klik hier .
MEER ARTIKELEN