Je eigen kip slachten is zo gek nog niet
"Als dieren zulke dierbare wezens zijn,
hoe zit het dan met mensen?"

Schaarsbergen had nog nooit zo'n toepasselijke naam. Afgelopen mei openden de deuren van een bijzonder restaurant. Want naast dineren kun je daar vooraf je eigen kip slachten. De eigenaar wil hiermee bewustzijn creëren, zodat we weer beseffen wat er moet gebeuren om een onherkenbaar stuk dierenvlees op ons bord te krijgen. Ondanks kritiek van mede-vleeseters vind ik het idee zo gek nog niet. Maar voor nu trek ik wel aan de noodrem. Vergeten we namelijk niet iets?
De Gelderlander stuurde vast een journalist op verkenning. Babs mocht een kip helpen slachten. Het werd eerst beneveld, vervolgens ondersteboven gehangen en de nek afgesneden. De restaurantmedewerker pakte een mes en sneed de nek van het piepende beestje in één vloeiende beweging door. Ondanks de beneveling spartelde het heftig, maar dat doen ze allemaal. De cameraman van De Gelderlander maakte nog even een indrukwekkend beeld van het met bloed besmeurde snijwapen.
Heftige beelden, voor wie het geen dagelijkse kost is om een dier van het leven te beroven. Hoewel de gruwel het grootst moet zijn bij dierenactivisten -die juist niet willen dat dit gebeurt- zullen zij ook inzien dat zo'n expliciete ervaring mensen kan “bekeren” tot een vleesvrij bestaan. De kans dat mensen, na het zien bungelen van een leegbloedende kip, nóg vaker vlees gaan eten lijkt in elk geval klein.
Veel dieren kunnen lijden, maar dat is niet de enige reden waarom steeds meer mensen het vlees laten staan. Het zijn levende wezens, met een andere bestemming op deze aarde, volgens vegetariërs en veganisten. Ze verdienen het om te leven naar hun soort en op reis te gaan naar een natuurlijke dood.
Bovendien is de mens allang geen natuurlijke jager meer. Wij kunnen, volgens dierenactivisten, op allerlei andere manieren aan ons voedsel komen. We moeten onszelf en onze omstandigheden veranderen, zodat het dier weer wordt gezien voor wat het is: een prachtige schepping met een intrinsiek recht op leven. Dat geldt niet alleen voor dieren die we willen eten, maar ook voor beesten die in de weg lopen en ons leven bemoeilijken.
Geen ideologie
Het messenwerk in Schaarsbergen lijkt echter niet gericht op het uitroeien van vleesconsumptie. Ik kan het mis hebben, maar het lijkt me wat paradoxaal als een dierenactivist zelf de kippen van het leven berooft. Tegenstrijdig handelen valt misschien nog wel bij de klant te bespeuren. Die kan, zo blijkt uit het voorproefje van Babs, niet onbewogen kijken naar de volledige bereiding van het stukje vlees dat ze normaliter zo achteloos op haar bord legt.
Je kunt je echter afvragen of dat hypocriet is. Moet een beveiliger van zijn opdrachtgever eisen dat hij meehelpt met het uitschakelen van een belager, of mag hij daar gewoon op afstand voor betalen? Is het hypocriet als je met de ogen dicht bloed laat prikken, omdat je flauwvalt bij het zien van de eerste druppel? De mens besteedt van alles uit dat hij zelf niet kan, mag of wil.
Vlees voor liefnemen
Toch denk ik zelfs niet dat dit restaurant is bedacht om mensen op hun eigen inconsistenties te wijzen. Het concept lijkt gericht op een bepaald besef over wat het eten van vlees inhoudt. Iets dat we mogelijk zijn kwijtgeraakt.
Onze consumptiemaatschappij voorziet haar klanten van een drukknop waarmee alles binnen no-time kan worden opgeleverd. Morgen een 55-inch flatscreen in je woonkamer? Geen enkel probleem. Je boodschappen overmorgen thuisbezorgd? Dat gaat lukken. Als het om voedsel gaat, zijn we al net zo verwend. Kippepoten, kippedijen, kippenhartjes en kipfilet – alvast in reepjes gesneden omdat … ja waarom eigenlijk? Het ligt allemaal voor ons klaar bij de dichtstbijzijnde supermarkt. En als je geld hebt, ga je naar een peperduur restaurant waar je biefstukje nóg minder herkenbaar wordt geserveerd dankzij een dun laagje eetbaar goud!
Het gaat de restauranthouder niet om het idee dat vlees eten verkeerd is. Maar de manier waarop is iets om bij stil te staan. Denk aan de indrukwekkende scène uit de film Dances with wolves waarin de indianen met open mond keken naar honderden buffels die “de westerling” huidloos had achtergelaten, terwijl het vlees wegrot in de brandende zon. Het is de weggooicultuur die centraal staat in dit verhaal; het achteloos afdanken en voor lief nemen van Gods schepsels.
En de mens?
Hoewel ik van mening ben dat mensen van de dieren mogen eten, wil ik er beter mee omgaan dan ik nu doe. Maar mensen staan voor mij wel bóven dieren. Wie meer van dieren houdt dan van mensen is wat mij betreft niet goed in balans. Soms komt dat door beschadiging. Mensen kunnen elkaar immers beestachtig behandelen. Maar er kan ook sprake zijn van een ongezonde drang om koste wat kost dieren te redden. Denk aan de dakloze Parijzenaar die van zijn hondje werd bestolen door een goed bedoelende groep dierenactivisten. Het leed dat deze man én zijn trouwe vriend werd bezorgd was schrijnend om te zien.
Een restaurant waarin je zelf je eten mag slachten is zo'n gek idee nog niet, mits het gaat om het kweken van meer respect voor de natuur. Maar als het toch stiekem de bedoeling is dat we door de gruwelijke beelden van zo'n slachting voortaan afzien van een maaltijd met vlees, trek ik aan de noodrem. Want als dieren zulke dierbare wezens zijn, hoe zit het dan met mensen? Ongeboren mensen zijn volledig overgeleverd aan onze grillen. Vrouwen worden aangepraat dat een ongeboren kind mag worden gedood zodra het je carrière in de weg staat of als je partner liever geen vader wordt. Weinigen vragen zich nog af wat de intrinsieke rechten van een nieuwe menselijke creatie zijn.
De expliciete beschrijving van de onthoofde kip zou ik nooit zonder kritiek kunnen geven over een abortusbehandeling met tangen en los gereten ledematen. De cultuur zou het al helemaal niet tolereren als ik bewegende beelden laat zien van zo'n behandeling. Is dat omdat we onder de streep meer van dieren houden dan van mensen of omdat we het ongeboren kind voor lief zijn gaan nemen; als iets dat je oppakt of laat liggen naar eigen inzicht?
Misschien moet het restaurant in Schaarsbergen dus nog maar even dicht blijven. Want als dit onze manier van bewust worden is, moeten we eerst maar eens nadenken over het concept van een abortuskliniek die ons van a tot z laat zien wat er met het kindje gebeurt. Gewoon, zodat men weer beseft wat ervoor nodig is om "verlost" te worden van het moederschap, of zoiets.
Misschien dat dan het besef indaalt dat het unieke mensen zijn die leven tijdens een vroeg stadium van hun ontwikkeling. Want hoe je ook in het abortusdebat staat, niemand kan erom heen dat het wezens zijn met een menselijke toekomst zoals die van u en ik. Dus, voordat we het vergeten: ook ongeboren menselijke wezens hebben een intrinsiek recht op hun eigen leven en op hun persoonlijke reis naar een natuurlijke dood. De dag dat Nederland deze boodschap omarmt, is de dag dat ik -uit pure dankbaarheid en solidariteit- geen dier meer zal eten.




