Waarom zijn sommige influencers opeens positief over de islam?
"Zou er meer mee gemoeid kunnen zijn dan we op het eerste oog zien?"
De laatste tijd valt het op hoeveel invloedrijke mensen tot de islam bekeren of positief beginnen te spreken over de religie. Op het eerste oog is daar niets vreemds aan. Mensen bekeren zich aan de lopende band, of het nu om een religie gaat of om een andere kijk op het leven. Maar in deze gevallen wordt er bijzonder veel commerciële aandacht aan besteed. Zou er meer mee gemoeid kunnen zijn dan we op het eerste oog kunnen zien?
Een internationale trend
Andrew Tate is misschien wel het bekendste voorbeeld. De rijke influencer was ooit vrij kritisch op de islam. Zo noemde hij de leden van IS de ware moslims, omdat alles wat zij doen in de Koran zou voorkomen. Later werd hij juist positief, door onder meer te stellen dat de islam de enige religie is die de moderne tijd zal overleven. Daarbij maakte hij duidelijk dat zijn steun aan een religie strategisch wordt bepaald, aangezien hij tot dan altijd veel geld zei te schenken aan de Orthodoxe kerk in Roemenië omdat deze volgens hem zo machtig is. Weer een poos later kwam het nieuws dat hij is bekeerd tot de islam. Vervolgens was hij veel te zien in rijke Arabische landen waar hij belangrijke mensen ontmoette.
In Nederland kenden we de gevallen van Arnoud van Doorn en Joram van Klaveren al. Beiden waren ooit onderdeel van de PVV en hadden derhalve veel kritiek op de islam. Dat veranderde door ervaringen met moslims en een studie naar de religie, zo vertelden ze. Ook zij waren na hun bekering overigens veel te zien in Saudi-Arabië waar veel deuren voor ze open leken te gaan tot aan 'het hoogste niveau'. Dit kan te maken hebben met hun bijzondere bekeringsverhaal, maar er kan ook iets anders aan de hand zijn. Meer recent zagen we een soortgelijke verandering bij weer een andere influencer. Donny Roelvink vond naar eigen zeggen rust bij de islam na een afgrijselijk ongeluk. Zijn broer Dave verdiept zich nu ook in de Islam.
Hoe komt het dat mensen met veel invloed opeens de islam omarmen en hier op vele plekken mee promoten? Het korte antwoord is dat niemand dat weet behalve deze mensen zelf. Er is dan ook veel voor te zeggen om hun getuigenis gewoon voor waar aan te nemen. Normaal gesproken zou het ook nogal complotterig zijn om überhaupt al te denken aan een ander scenario dan een oprechte interesse of bekering richting een godsdienst. Maar de islam zou de islam niet zijn als daar niet toch een aantal theologische nuances bij gemaakt konden worden.
De islam koopt al eeuwen invloed
Binnen de islam heb je voor bijna alles regels. Van hoe je naar het toilet moet tot welke mouw van je trui het eerst moet worden aangetrokken. Zo zijn er ook regels die vertellen wie er allemaal geld mogen ontvangen vanuit de islamitische fondsen. De zakatbelasting, die iedere moslim moet afdragen, moet volgens de Koran worden uitgegeven aan zo’n acht categorieën van ontvangers, zo lezen we in Soera 9 vers 60. De meeste mensen denken dat het alleen naar de armen gaat, maar in werkelijkheid gaat het ook naar de hulpbehoevende reiziger, de mensen die de zakat innen, om slaven vrij te kopen, et cetera.
Eén van de minst bekende categorieën is de groep die wordt aangeduid met de term mu’allafat qulubuhum oftewel: zij wiens harten verzoend worden. Dit zijn doorgaans niet-moslims die geld of giften mogen ontvangen als redelijkerwijs mag worden verwacht dat dit het laatste duwtje is waarmee ze de islam betreden. Dat niet alleen, het kan ook gaan om mensen die kritisch spreken over de islam. Om het imago van de islam te bewaken mogen ook die mensen giften ontvangen zodat zij stoppen met hun aanvallen op de islam.
De theologische bronnen
Dit zijn uiteraard niet mijn eigen verzinsels bij een wat vage term uit de Koran. Primaire theologische bronnen binnen de islam spreken met enige regelmaat over dit fenomeen. Zo is er de hadith-literatuur, waarin het leven en de uitspraken van Muhammad en zijn metgezellen zijn gedocumenteerd. Daarin treffen we aan hoe Muhammad goud gaf aan niet-islamitische legerleiders die onderdeel uitmaakten van zijn militaire alliantie. In de overlevering lezen we dat bepaalde moslims hier met argusogen naar keken en verhaal haalden bij Muhammad. De vermeende profeet liet daarop weten dat hij ‘hen geeft om hun harten aan te trekken voor de islam’.
Dit verhaal wordt bevestigd in de beroemde historie van Al Tabari1 waarin staat dat Muhammad giften schonk aan mensen van een bepaalde status om hun harten voor zich te winnen. Hierdoor wordt duidelijk dat mensen met veel invloed een bewuste doelgroep waren voor Muhammad.
Waarom dat is, wordt vervolgens weer duidelijk in de oudste biografie over zijn leven, waar we lezen dat ‘de Apostel giften gaf aan zij wiens harten moesten worden gewonnen, met name de leiders van het leger, om hen voor zich te winnen en via hen hun volkeren.’2
Wanneer is het omkoping?
Voor mensen die al wisten dat de islam een duidelijk politiek component bevat is dit misschien niet zo’n verrassing. Het is zelfs gewiekst om de invloed van je eigen staat te vergroten door ervoor te zorgen dat invloedrijke mensen zich erbij aansluiten. Dankzij de bekering van deze mensen zouden nog veel meer mensen de stap maken om zich bij de islamitische staat aan te sluiten, zo was de verwachting.
De vraag is in hoeverre dit omkoping betreft. Bij omkoping gaat het om een transactie waarmee wordt verwacht dat de ontvangende partij iets doet of juist laat dat diegene normaliter anders zou doen. Niet duidelijk is of de ontvangende partij ook op de hoogte moet zijn van de intenties van de giftgever. Puur op basis van die motivatie zou je wat mij betreft kunnen spreken van een poging tot omkoping. Het gaat de persoon immers niet om een oprechte bekering van zijn doelwit maar om het vergroten van de invloed van de islam. Dat blijkt ook de uitleg van veel geleerden, zoals Ibn Rushd en anderen, die stellen dat deze categorie van zakat-ontvangers vervalt zodra de islamitische staat weer sterk is en dit soort zaken niet nodig heeft om invloedrijk te zijn.
Niet-moslims die al positief zijn over de islam kunnen dus een gift ontvangen om ze het laatste duwtje te geven waardoor de islam eigenlijk onweerstaanbaar wordt. Dit hoeven overigens niet altijd rijke mensen te zijn met invloed. Het geld mag ook naar mensen gaan die in financiële nood zitten. Dit kun je echter geen oprechte liefdadigheid meer noemen, als de keuze voor iemand die hulp ontvangt, afhangt van de waarschijnlijkheid dat deze persoon bekeert tot de islam.
Het afkopen van islamkritiek
Volgens de beroemde Egyptische geleerde Al Qaradawi is het ook mogelijk om mensen giften te geven zodat ze hun kritiek op de islam inslikken of positief gaan spreken over de islam. Ook de Pakistaande geleerde Maududi schreef hier heldere taal over in zijn exegese van Soera 9 vers 60. Een soortgelijk oordeel treffen we aan in de werken van Al-Mawardi en Salih al Fawzan. Hiervoor baseren ze zich op hadithbronnen waarin mensen aan Muhammad vroegen om iets te mogen ontvangen voor hun bekering. Soms zeiden ze erbij dat ze slecht over de islam zouden praten als ze niets zouden krijgen.3
Op basis van die voorbeelden geloven deze geleerden dat je mensen ook pro-actief mag benaderen om te stoppen met het lasteren van de islam. Het is moeilijk te ontkennen dat het hierbij gaat om omkoping, in elk geval wanneer beide partijen volledig begrijpen wat ze van elkaar willen.
Vooral moslims kunnen dit lastig tegenspreken, omdat zij doorgaans wel erkennen dat het omkoping was toen Muhammad een soortgelijk voorstel kreeg van de Quraish.4 Deze afgodendienaren waren Muhammads gepreek zat en waren bereid hem rijk te maken als hij maar zou stoppen met het beledigen van hun goden en het belachelijk maken van hun levensstijl. Het geven van giften zodat mensen stoppen met het aanvallen van de islam is uiteraard precies hetzelfde.
Vandaag de dag zijn er vele soorten mensen met invloed. Denk daarbij zeker niet alleen aan de YouTubers en bekendheden, die ons gemakkelijk in het oog springen. Ook politici op zowel nationaal als internationaal niveau hebben op hun manier veel invloed waardoor ze kunnen vallen onder de doelgroep van mensen wiens harten verzoend kunnen worden, bijvoorbeeld door voor de islam en moslims gunstige stemmen uit te brengen.
The National Zakat Foundation
The National Zakat Foundation is een internationale stichting die zakat collecteert onder moslims om deze vervolgens op de islamitische manier uit te geven. De veelgeprezen Amerikaanse imam Zaid Shakir is verbonden aan de stichting en legt in een video uit welke groepen mensen in aanmerking komen voor het ontvangen van zakat. De meeste tijd besteed hij aan de groep die we hier bespreken.
Voor de uitleg dat het hierbij kan gaan om mensen die een laatste duw nodig hebben om de islam te aanvaarden, schetst hij een scenario waarin mensen door een orkaanramp hulpbehoevend zijn geworden. Vervolgens komt de nationale zakat stichting ze geld brengen, waarna ze zouden beseffen dat de islam een prachtige religie is en de bekering een feit wordt. Ook legt hij uit dat het geld kan worden uitgegeven aan mensen die de islam of moslims schade berokkenen. Hier ziet u een foto van oud-PVV’er Joram van Klaveren samen met Zaid Shakir tijdens een islamitisch evenement.
Wat zeggen de geleerden?
Ook een rondje langs de fuqaha, oftewel de juristen van de islam, laat zien dat deze lezing van de bronnen altijd al wijdverspreid moet zijn geweest. Neem een Maliki-jurist als Ibn Rushd, de Shafi’i-juristen Al-Mawardi en Al-Nawawi, de Hanbali-jurist Salih al Fawzan en uiteraard de hedendaagse Al-Qaradawi. Allemaal erkennen ze de legitimiteit van deze praktijk.
Wel zijn er binnen de islam een paar meningsverschillen. Zo zijn sommige geleerden van mening dat deze doelgroep niet mag ontvangen uit de zakat-fondsen maar uit andere ‘potjes’. En op het eerste oogt lijkt er een verschil van mening te bestaan over de geldigheid van deze betalingen in deze tijd. Een enkele geleerde zou hebben beweerd dat het alleen gold in de tijd van Muhammad, aangezien zijn opvolgers deze praktijk hebben afgeschaft. Dit omdat Umar volgens de bronnen het volgende zou hebben gezegd:
‘Het klopt dat de Boodschapper van Allah (p) jullie gaf om jullie te verzoenen met de Islam, maar vandaag de dag heeft Allah zijn religie versterkt. Als je bij de islam blijft (dan is alles goed) maar als je dat niet doet, dan is er niets tussen ons behalve het zwaard.’5
De context hiervan betreft een weigering van bepaalde moslims om zakat te betalen omdat dit zou zijn afgesproken met Muhammad. Umar geeft aan dat ze van deze islamitische verplichting waren gevrijwaard toen Muhammad dat nuttig achtte om hun harten te verzoenen. Maar nu de islam sterk is, geldt dit niet langer en zullen ze aan hun islamitische plicht moeten voldoen. Zo niet, dan volgt het zwaard, zo luidt de bedreiging. Dat laatste onderstreept weer eens hoe er in de islam door de staat kan worden bepaald dat individuele moslims afvallig zijn geworden én vervolgens te maken krijgen met fysieke vervolging.
Hoe dan ook, deze overlevering duidt er volgens de meeste geleerden neit zozeer op dat het voor altijd is afgeschaft, maar dat de mu’allafat qulubuhum wel degelijk een geldige doelgroep vormen voor het ontvangen van zakat (of zoals in dit geval: het niet hoeven te betalen van zakat). Veel geleerden geloven dat dit een geldige doelgroep is zolang de islam niet in een sterke positie staat. Wanneer de islam sterk genoeg is, vervalt deze categorie volgens hen. Dit toont eens te meer aadat het geven aan deze doelgroep niets te maken heeft met liefdadigheid maar alles met de versteviging van de islam. Imam Zaid Shakir, van de nationale zakat stichting, geeft dan ook aan dat de islam in deze tijd zwak is, waardoor deze doelgroep weer giften mag ontvangen. Daarbij moet wel gezegd worden dat andere geleerden, zoals Al Qaradawi, geloven dat het hoofd van een islamitische staat in alle situaties beschikt over deze optie, dus niet alleen in tijden van zwakte.
Disclaimer
Voor de duidelijkheid: ik zeg niet dát de Roelvinkjes, Andrew Tate en anderen zijn omgekocht of werden gepaaid met geld om positiever te spreken over de islam en zich eventueel te bekeren. Maar voor een eerlijk en volledig beeld dient te worden erkend dat de mogelijkheid dat het wél zo is in elk geval niet on-islamitisch hoeft te zijn.
Voetnoten
1 Tabari, History of al-Tabari, volume 9, vertaling van Ismail K. Poonawala, p. 31
2 Ibn Ishaq, Sirat Rasul Allah – The Life of Muhammad, vertaling van A. Guillaume, p. 594
3 Al-Qaradawi, Yusuf; ‘Fiqh al Zakah’; Volume II, vertaald door Monzer Kafh; ‘Scientific Publishing Centre King Abdulaziz University, Jeddah, Kingdom of Saudi-Arabia (2000), p. 33-34
4 Sira Ibn Hisham, biography of the Prophet, vertaald door Inas A. Farid, Al-Falah Foundation, p. 48 en 50
5
Al Qaradawi, p. 36
Overige gebruikte bronnen
Sahih Bukhari Volume 4, Book 55, Hadith Number 558
Ibn Rushd, Bidayat Al-Mujtahid, Volume 1, vertaald door professor Imran Ahsan Khan Nyazee, p. 320
Al-Mawardi, Al-Ahkam As-Sultaniyyah, The Laws of Islamic Governance, vertaling Asadullah Yate PhD, p. 181
Al-Nawawi, Minhaj et Talibin; a manual of Muhammadan law according to the school of Shafi, vertaald door L.W.C. van den Berg en E.C. Howard, p. 277
Al-Fawzan, Salih, Dr.; ‘A Summary of Islamic Jurisprudence, Volume I, special Edition for Al-Daawah Foundation’; Al-Maiman Publishing House, Saudi Arabia; p. 363
